Lexikos - latest Issue

Hierdie 27ste nommer van Lexikos begin die derde siklus van ons stelsel van 'n span van roterende redakteurs wat ná dr. Johan du Plessis se aftrede in 2010 in werking gestel is. Gedurende die eerste siklus, met prof. Elsabé Taljard as redakteur van Lexikos 21, prof. Danie Prinsloo as redakteur van Lexikos 22 en dr. Johan du Plessis (wat vir prof. Rufus Gouws ingestaan het) as redakteur van Lexikos 23, was daar geen verandering in die kwaliteit of gereelde verskyning van ons joernaal nie. Die tweede siklus, met prof. Rufus Gouws as redakteur van Lexikos 24, prof. Elsabé Taljard as redakteur van Lexikos 25 en prof. Danie Prinsloo as redakteur van Lexikos 26, het bewys dat ons nuwe redakteurstelsel van Lexikos volhoubaar is.

This 27th issue of Lexikos starts the third cycle of our system of a team of rotat-ing editors that was put in place following the retirement of Dr Johan du Plessis in 2010. There was no change in the quality of or the regularity with which our journal was published during the first cycle with Prof. Elsabé Taljard as editor of Lexikos 21, Prof. Danie Prinsloo as editor of Lexikos 22, and Dr Johan du Plessis (who kindly deputized for Prof. Rufus Gouws) as editor of Lexikos 23. The second cycle with Prof. Gouws as editor of Lexikos 24, Prof. Taljard as editor of Lexikos 25, and Prof. Prinsloo as editor of Lexikos 26 proved that our new system for the editorship of Lexikos is indeed sustainable.

Die African Association for Lexicography (AFRILEX) is dankbaar en besonder trots daarop om 'n internasionaal gevestigde en hoog aangeskrewe vaktydskrif soos Lexikos as sy mondstuk te hê. Sedert Lexikos in 2011 danksy die inisiatief van die toenmalige AFRILEX-president prof. Gilles-Maurice de Schryver die publikasiemodel van Goue Oop Toegang terugwerkend tot nommer 1 volg, het dit ook toenemend die voorkeurpublikasie van internasionale navorsers van buite Afrika geword, soos wat die inhoudsopgawes van die afgelope klompie nommers duidelik toon. Dit is ook verblydend dat AFRILEX-lede se navorsing steeds 'n beduidende deel van elke nommer van die tydskrif uitmaak. Hierdeur word die vertroue in en akademiese status van Lexikos in die metaleksikografie en verwante dissiplines bevestig.

The African Association for Lexicography (AFRILEX) is grateful and particu-larly proud to have an internationally established and highly regarded journal like Lexikos as its mouthpiece. Since 2011, when, thanks to the initiative of the then AFRILEX president Prof. Gilles-Maurice de Schryver, Lexikos adopted the Gold Open Access publication model retrospectively to volume 1, the journal has also become the preferred publication for international scholars beyond the borders of Africa, as the tables of contents of the last few volumes clearly dem-onstrate. It is also heart-warming that the research of AFRILEX members con-tinue to make up a significant part of every volume of the journal. This con-firms the trust in and academic stature of Lexikos in metalexicography and related disciplines.

Lexikos is 'n tydskrif vir die leksikografiese vakspesialis en word in die AFRI-LEX-reeks uitgegee. "AFRILEX" is 'n akroniem vir "leksikografie in en vir Afri-ka". Van die sesde uitgawe af dien Lexikos as die amptelike mondstuk van die African Association for Lexicography (AFRILEX), onder meer omdat die Buro van die WAT juis die uitgesproke doel met die uitgee van die AFRILEX-reeks gehad het om die stigting van so 'n leksikografiese vereniging vir Afrika te bevorder.

Lexikos is a journal for the lexicographic specialist and is published in the AFRILEX Series. "AFRILEX" is an acronym for "lexicography in and for Africa". From the sixth issue, Lexikos serves as the official mouthpiece of the African Association for Lexicography (AFRILEX), amongst other reasons because the Bureau of the WAT had the express aim of promoting the establishment of such a lexi-cographic association for Africa with the publication of the AFRILEX Series.

Approximately a decade ago, it was suggested that a new function should be added to the lexicographical function theory: the interpretive function1. However, hardly any research has been conducted into this function, and though it was only suggested that this new function was relevant to incorporate into lexicographical theory, some scholars have since then assumed that this function exists2, including the author of this contribution. In Agerbo (2016), I present arguments supporting the incorporation of the interpretive function into the function theory and suggest how non-linguistic signs can be treated in specific dictionary articles. However, in the current article, due to the results of recent research, I argue that the interpretive function should not be considered an individual main function. The interpretive function, contrary to some of its definitions, is not connected to acting and therefore the only difference between reception and interpretation is that they work with different types of sign. However, the type of sign is not relevant for a function, or rather, it should not be a criterion for distinguishing between functions. The lemma selection for the communicative, cognitive as well as the operative functions could and should include linguistic as well as non-linguistic signs. Thus, theoretically, there is no reason to identify a fourth dictionary function as suggested by Tarp (2008), and practically, the development of modern technologies has diminished the distance in the treatment of different types of sign, making it easier for lexicogra-phers to lemmatise non-linguistic signs. Concerning the point that non-linguistic signs are also worthy of lexicographical attention, my suggestion from 2016 still stands, the difference in this contribution being that the interpretive function is not considered an individual function.

Die vertolkende funksie : om te wees of nie te wees : dis die vraag.

Omtrent 'n dekade gelede is daar voorgestel dat 'n nuwe funksie by die leksikografiese funksieteorie gevoeg moet word, naamlik die vertolkende funksie. Min of geen navorsing is egter oor hierdie funksie gedoen nie, en hoewel daar slegs voorgestel is dat hierdie nuwe funksie relevant was en by die leksikografiese teorie ingewerk behoort te word, het sommige navorsers sedertdien aanvaar dat hierdie funksie bestaan, insluitende die outeur van hierdie bydrae. In Agerbo (2016) bied ek argumente ter ondersteuning van die opname van die vertolkende funksie in die funksieteorie en doen aan die hand hoe nietaalkundige tekens in spesifieke woordeboekartikels behandel kan word. Weens die bevindinge van onlangse navorsing argumenteer ek egter in die huidige artikel dat die vertolkende funksie nie beskou behoort te word as 'n aparte hooffunksie nie. Die vertolkende funksie, in teenstelling met sommige definisies, hou nie verband met toneelspel nie en dus is die enigste verskil tussen resepsie en interpretasie dat hulle werk met verskillende soorte tekens. Die soort teken is egter nie relevant vir 'n funksie nie, of eerder, dit behoort nie 'n maatstaf te wees om tussen funksies te onderskei nie. Die lemmaseleksie vir die kommunikatiewe, kognitiewe sowel as die operatiewe funksies kan en behoort sowel taalkundige as nietaalkundige tekens in te sluit. Teoreties is daar dus geen rede om 'n vierde woordeboekfunksie te identifiseer nie, soos voorgestel deur Tarp (2008), en prakties het die ontwikkeling van moderne tegnologie die afstand in die behandeling van verskillende soorte tekens verklein, wat dit vir leksikograwe makliker maak om nietaalkundige tekens te lemmatiseer. Wat betref die punt dat nietaalkundige tekens ook leksikografiese aandag waardig is, bly my voorstel uit 2016 steeds geldig, met die verskil in hierdie bydrae dat die vertolkende funksie nie beskou word as 'n aparte funksie nie.

Prolingua's contribution to terminology development in Afrikaans.

The research problem addressed in this article deals with the isolated development of Afrikaans terminology in a multilingual dispensation. The research problem manifests itself in three ways: the need for such terminology; the sustainability thereof; and whether a single institution, such as Prolingua, could maintain such development. Prolingua, an association for English and Afrikaans language practitioners, was founded in 1950. At the time it was known as the Transvaal Association of Municipal Translators. As the name indicated, the members were mainly munici-pal officials. Municipal services included several services that, at the time needed bilingual terms for various areas in the workplace. The country's bilingual language policy then required terms to be translated and created for all municipal departments — suddenly there was a need for Afri-kaans terms. The aim of the newly established association was, among other things, to translate, create and standardise terminology and to discuss problems with translation. Later more attention was given to terminology-related problems and the association became more inclusive and inviting for language practitioners from other institutions to join its ranks. This article deals with the need for Afrikaans terminology and gives information on the history of Prolingua and its contribution to terminology development in Afrikaans, i.e. the Prolingua term list and other products and services. The contributions made by external collaborators regarding terminology development also receive attention. Prolingua's cooperation with other institutions is discussed. The article concludes with recommendations for a way forward.

Die navorsingsprobleem wat in hierdie artikel bespreek word, handel oor die geïsoleerde ontwikkeling van Afrikaanse terminologie in 'n meertalige bestel. Die probleem manifesteer homself op drieërlei wyse: die behoefte aan sodanige terminologie; die volhoubaarheid daarvan; en of 'n enkele instansie, soos Prolingua, daartoe in staat is om sodanige ontwikkeling te handhaaf. Prolingua, 'n vakvereniging vir Engelse en Afrikaanse taalpraktisyns, is in 1950 gestig. Dit het toe bekend gestaan as die Transvaalse Vereniging van Munisipale Vertalers. Soos die naam aandui, was die lede hoofsaaklik munisipale beamptes. Munisipale dienste het verskeie dienste ingesluit wat gedurende hierdie tydperk tweetalige terme vir verskeie gebiede in die werksplek benodig het. Die land se tweetalige beleid het vereis dat terme vertaal en geskep moes word vir alle munisipale departemente — skielik was daar 'n behoefte aan Afrikaanse terme. Die doel van die nuutgestigte vereniging was om onder andere te vertaal, te skep en terminologie te standaardiseer en probleme wat met vertaling ondervind is, te bespreek. Later is meer klem op terminologieverwante probleme gelê en die vereniging het meer inklusief en aanloklik vir taalpraktisyns verbonde aan ander instansies geraak om by sy geledere aan te sluit. Hierdie artikel gee aandag aan die behoefte aan Afrikaanse terminologie en die ontstaan van Prolingua en sy bydrae tot terminologieontwikkeling in Afrikaans, soos die Prolingua-termlys en ander produkte en dienste. Die bydraes deur eksterne medewerkers ten opsigte van terminologieontwikkeling kry ook aandag. Prolingua se samewerking met ander instansies word bespreek. Die artikel word afgesluit met aanbevelings oor die pad vorentoe.

Collocational studies have recently attracted a great deal of interest. To date, hardly any study has tackled Arab EFL learners' competency in the use of verb–adverb collocations. This study explores the way advanced Arab EFL learners handle verb–adverb collocations using two learner's dictionaries. The subjects (N = 82) were required to look up 22 verbs, 12 frequent and 10 infrequent, and guess three adverb collocates of each verb. The results showed that even advanced EFL learners had considerable difficulty in providing extra adverb collocates of both frequent and infrequent verbs. Dictionary use was effective; the subjects performed significantly better especially with infrequent verbs. Many reasons were posited for this finding, foremost of which included the subjects' deficiency in collocational skills and the lack of sufficient clues in the definitions to facili-tate dictionary users' correct use of collocations. Whereas knowledge of the meaning of the stimuli was found to be a significant contributing factor to the subjects' overall collocational competence, basic prior training in dictionary usage did not show any positive impact on their overall performance.

Die raai van werkwoord–bywoord-kollokasies : Arabiese EVT-leerders se gebruik van elektroniese woordeboeke.

Kollokasienavorsing het onlangs baie belangstelling ontlok. Tot op hede het byna geen studie Arabiese EVT-leerders se vaardighede in die gebruik van werkwoord–bywoord-kollokasies ondersoek nie. Hierdie studie ondersoek die manier waarop gevorderde Arabiese EVT-leerders met werkwoord–bywoord-kollokasies omgaan terwyl hulle twee aanleerderswoordeboeke gebruik. Die proefpersone (N = 82) is versoek om 22 werkwoorde, waarvan 12 gebruiklik en 10 ongebruiklik was, na te slaan en drie bywoordelike kollokasies vir elke werkwoord te raai. Die resultate het getoon dat selfs gevorderde EVT-leerders aansienlike probleme ondervind het om ekstra bywoordelike kollokasies vir sowel gebruiklike as ongebruiklik werkwoorde te verskaf. Woordeboekgebruik was effektief; die proefpersone het aansienlik beter gevaar by veral gebruiklike werkwoorde. Baie redes is voorgestel vir hierdie bevinding, waarvan die belangrikstes die proefpersone se gebrek aan kollokasionele vaardighede ingesluit het, asook die gebrek aan voldoende leidrade in die definisies om woordeboekgebruikers se korrekte gebruik van kollokasies te vergemaklik. Terwyl daar bevind is dat kennis van die betekenis van die stimuli 'n betekenisvolle bydraende faktor tot die proefpersone se oorkoepelende kollokasionele bedrewenheid gelewer het, het basiese vorige opleiding in woordeboekgebruik geen positiewe invloed op hulle algehele prestasie gehad nie.

The Afrikaanse idiome-woordeboek is a prototype e-dictionary of Afrikaans fixed expres-sions developed with the intention to test the functionalities of the e-dictionary. This dictionary is based on the function theory of lexicography. The e-dictionary makes use of various technologies. When digital tools are developed it is important to consider the usability of the tool. Usability evaluation was done on the Afrikaanse idiome-woordeboek to determine with what success it can be used. Discount usability methods, viz. heuristic evaluation and usability testing were used. This article reports on the findings from the usability tests which are discussed under the categories of content, information architecture, navigation, access (searching and browsing), help, customisation and the use of innovative technologies to manage data in e-dictionaries for search and display. The usability evaluation showed that the users did not always use the e-dictionary as the designers intended. Various recommendations are made to the designers of the Afrikaanse idiome-woordeboek, as well as for the design of e-dictionaries in general. Recommendations appropriate to e-dictionaries in general are made regarding usability evaluation, information architecture, searching in e-dic-tionaries, the data that can be included in e-dictionaries and training of users of e-dictionaries.

'n Bruikbaarheidsevaluering van die prototipe van die Afrikaanse idiome-woordeboek.

Die Afrikaanse idiome-woordeboek is 'n prototipe e-woordeboek van Afrikaanse vaste uitdrukkings wat ontwikkel is met die doel om die funksionaliteit van die e-woordeboek te toets. Die woordeboek is gebaseer op die funksieteorie van leksikografie. Die e-woordeboek maak gebruik van verskeie tegnologieë. Wanneer digitale werktuie ontwikkel word is dit belangrik om die bruikbaarheid van die tuig te oorweeg. Bruikbaarheidsevaluering is op die Afrikaanse idiome-woordeboek gedoen om te bepaal met watter mate van sukses dit gebruik kan word. Die metodes van afslag-bruikbaarheidsevaluering, naamlik heuristiese evaluering en bruikbaarheidstoetsing is gebruik. Hierdie artikel doen verslag oor die bevindinge van die bruikbaarheidstoetse en dit word bespreek onder die kategorieë inhoud, inligtingargitektuur, navigasie, toegang (soek en snuffel), hulp, aanpassing en die gebruik van innoverende tegnologieë om data in e-woordeboeke te bestuur vir soek- en vertoondoeleindes. Die bruikbaarheidsevaluering het gewys dat die gebruikers nie altyd die e-woordeboek gebruik het soos die ontwerpers bedoel het nie. Verskeie aanbevelings is gemaak vir die ontwerpers van die Afrikaanse idiome-woordeboek, so wel as vir die ontwerp van e-woordeboeke in die algemeen. Aanbevelings toepaslik vir e-woordeboeke in die algemeen is ook gemaak oor bruikbaarheidsevaluering, inligtingargitektuur, soek in e-woordeboeke, die data wat in e-woordeboeke ingesluit kan word en die opleiding van gebruikers van e-woordeboeke.

In linguistics, more specifically in the field of lexical semantics, a lot of attention has been given to polysemy and homonymy. The identification of and distinction between polysemy and homonymy should not be regarded as unproblematic. The lexicographic practice has traditional ways of presenting and treating polysemy and homonymy. This paper focuses on approaches in both linguistics and lexicography to polysemy and homonymy. Examples from the lexicographic practice are given. It is then shown that that the traditional lexicographic presentation and treatment of homonymy and polysemy in dictionaries with a text reception function, does not really assist the users adequately in their search to find the appropriate meaning of an unfamiliar linguistic expression. It is shown that different dictionaries often have the same lemma selection but not the same selection of polysemes. It is important that a dictionary should correctly coordinate a meaning and a specific linguistic expression. Consequently, a new approach is suggested for the presentation and treatment of homonymy and polysemy. Negotiating criticism expressed in both linguistics and lexicography, it is proposed that the lexicographic practice, in the case of dictionaries for text reception, should abolish the traditional distinction between homonyms as well as the presentation of the different senses of a polysemous word in a single article. Each meaning, whether the only meaning of a lexical item or one of any number of different senses, should be the only item giving the meaning in an article.

Poliseemseleksie, lemmaseleksie en artikelseleksie.

In die taalkunde en meer spesifiek die leksikale semantiek het polisemie en homonimie reeds heelwat aandag gekry. Die vasstelling van asook onderskeid tussen polisemie en homonimie is nie onproblematies nie. In die leksikografiese praktyk is daar tradisionele maniere waarop polisemie en homonimie aangebied en bewerk word. Hierdie artikel wys op benaderings in sowel die taalkunde as die leksikografie tot homonimie en polisemie. Voorbeelde uit die leksikografiese praktyk word aangebied. Daarna toon hierdie artikel aan dat die tradisionele aanbieding en bewerking van polisemie en homonimie in woordeboeke met teksbegrip as funksie nie werklik die teikengebruiker help in sy/haar soektog na die verklaring van betekenis van 'n onbekende leksikale item nie. Daar word aangetoon dat verskillende woordeboeke dikwels dieselfde lemmakeuse het maar nie dieselfde poliseeemkeuse nie. Dit is belangrik dat 'n woordeboek die korrekte koördinasie van 'n uitdrukking en sy betekenis moet bied. Gevolglik word 'n nuwe benadering in hierdie artikel voorgestel. Na aanleiding van kritiek uit sowel die taalkunde as die leksikografie word voorgestel dat daar in die leksikografiese praktyk, in die geval van woordeboeke vir teksbegrip, afstand gedoen word van die tradisionele onderskeid tussen verskillende homonieme asook van die aanbieding van verskillende polisemiese waardes van 'n woord in een artikel. Elke betekeniswaarde, hetsy die enigste betekenis van 'n uitdrukking hetsy 'n polisemiese waarde, moet die enigste aanduider van betekenis in 'n artikel wees. Daar word geargumenteer ten gunste van 'n fokus op artikelkeuse met lemmakeuse en poliseemkeuse as onderafdelings.

The latest research conducted by De Jong (2014) indicated that only a few European academic dictionaries, among over one hundred and fifty, use pictorial illustrations. On the other hand, it has been mentioned several times in the literature (related to both printed and electronic reference works) that visual content makes a general dictionary more attractive for the user. Therefore a new methodology, enhancing graphical strategy in lexicography, would be proposed. Firstly, a thematic division of meanings will be applied to the authentic multimodal explanations taken from two general dictionaries (verbal definition and graphical facility). As a result, commonly illustrated thematic fields will be shown along with the ones used by lexicographers in a restrained way, as well as the fields left without illustrations for some reasons. The exemplary meanings from these latest, "orphan" groups will be confronted with the query results from the authentic multimodal corpora. Such a procedure will give us some more detailed information about the obstacles connected with illustrating this particular set of senses (for example multimodal denotation and connotation problems).

Tradition du Dictionnaire versus Corpora d'Images : Quels Champs Thématiques du Vocabulaire Doivent Etre Illustrés?

Les travaux de recherche les plus récents conduits par De Jong (2014) indiquèrent que seul très peu de dictionnaires académiques en Europe, parmi un peu plus de cent cinquante, utilisent des illustrations picturales. Cependant, il a été plusieurs fois mentionné dans la littérature lexicographique (s'agissant à la fois des ouvrages de référence sur papier comme des ouvrages de références électroniques) que le contenu visuel rend un dictionnaire général plus attrayant pour l'usager. De ce fait, le présent article tente de proposer une nouvelle méthodologie en vue de renforcer une stratégie graphique en lexicographie. Premièrement, une catégorisation thématique des sens des mots s'appliquera aux explications multimodales authentiques extraits de deux dictionnaires généraux (définition verbale et provision graphique). Conséquemment, des champs thématiques habituellement illustrés seront exposés, de même que ceux utilisés de façon restreinte par les lexicographes et ceux souvent laissés sans illustration pour diverses raisons. Des exemples des sens de ce groupe "orphelin" seront confrontés aux résultats d'une investigation des corpora authentique multimodaux. Cette procédure permettra d'obtenir des informations plus détaillées sur les obstacles qui empêchent d'illustrer un ensemble particulier des sens lexicaux (par exemple les problèmes de dénotation et connotation multimodales).

The central research question that is addressed in this article is: How can ZulMorph, a finite state morphological analyser for Zulu, be employed to add value to Zulu lexical semantics with specific reference to Zulu verbs? The verb is the most complex word category in Zulu. Due to the agglutinative nature of Zulu morphology, limited information can be computationally extracted from running Zulu text without the support of sufficiently reliable computational mor-phological analysis by means of which the essential meanings of, amongst others, verbs can be exposed. In this article we describe a corpus-based approach to adding the English meaning to Zulu extended verb roots, thereby enhancing ZulMorph as a lexical knowledge base.

'n Rekenaarmatige benadering tot Zoeloe werkwoordmorfologie binne die konteks van leksikale semantiek.

Die sentrale navorsingsvraag wat in hierdie artikel onder die loep kom, is: Hoe kan ZulMorph, 'n eindige toestand morfologiese ont-leder vir Zoeloe, gebruik word om waarde toe te voeg tot Zoeloe leksikale semantiek, met spesi-fieke verwysing na Zoeloe werkwoorde? Die werkwoord is die mees komplekse woordkategorie in Zoeloe. As gevolg van die agglutinerende aard van Zoeloe morfologie kan net beperkte inligting sonder die ondersteuning van voldoende betroubare rekenaarmatige morfologiese analise uit lopende Zoeloe teks onttrek word. Die morfologiese inligting stel essensiële betekenisse van, onder andere, werkwoorde, bloot. In hierdie artikel beskryf ons 'n korpusgebaseerde benadering om die Engelse betekenis aan uitgebreide werkwoordwortels van Zoeloe toe te ken en sodoende ZulMorph as leksikale kennisbasis uit te brei.

This article discusses the use of a bilingualized dictionary, namely Oxford Advanced Learner's English–Chinese Dictionary 8 (OALECD8), by advanced Hong Kong Cantonese ESL learn-ers in the determination of noun countability and associated article use. A homogenous group of 30 English majors in a local university participated in the study, which consisted of a noun countabil-ity and article selection task without and with the use of the dictionary. The results show that although bilingualized dictionaries are useful in helping learners determine noun countability and associated article use, learners often misinterpret dictionary information and model on inappro-priate structures, resulting in article errors and/or wrong countability judgments. Chinese transla-tions are also sometimes sources of errors. The results of the study provide lexicographers with signposts to the selection of noun information to be included in a learner's dictionary. More explicit information about noun countability and related article use should be provided in a more user-friendly arrangement. ESL teachers are also advised to engage advanced learners in analyses uncovering the different syntactic requirements of equivalent vocabulary items in the target and source languages when using a bilingualized dictionary.

Die effektiwiteit van die gebruik van verklarende woordeboeke met 'n tweetalige dimensie om substantiewe se telbaarheid en lidwoordseleksie te bepaal.

Hierdie artikel bespreek die gebruik van 'n verklarende woordeboek met vertalings ("bilingualized dictionary"), naamlik die Oxford Advanced Learner's English–Chinese Dictionary 8 (OALECD8), deur gevorderde Hongkongse Kantonnese EVT-leerders vir die bepaling van die telbaarheid van substantiewe en die gepaardgaande lidwoordgebruik. 'n Homogene groep van 30 studente met Engels as hoofvak by 'n plaaslike universiteit het aan die studie deelgeneem, wat uit 'n taak bestaan het waar die telbaarheid van substantiewe bepaal en lidwoorde geselekteer moes word sonder en met die gebruik van 'n woordeboek. Die resultate toon dat, hoewel 'n verklarende woordeboek met vertalings nuttig is om leerders te help om die telbaarheid van substantiewe en die gepaardgaande lidwoorde te bepaal, leerders dikwels woordeboekinligting verkeerd interpreteer en op onvanpaste strukture baseer, wat tot lidwoordfoute en/of verkeerde besluite ten opsigte van telbaarheid lei. Chinese vertalings is ook soms die oorsaak van foute. Die resultate van die studie verskaf aanwysings aan leksikograwe vir die seleksie van inligting oor substantiewe wat in 'n aanleerderswoordeboek ingesluit behoort te word. Meer eksplisiete inligting oor die telbaarheid van substantiewe en die verwante gebruik van lidwoorde behoort in 'n meer gebruikersvriendelike ontwerp voorsien te word. EVT-onderwysers word ook aangeraai om gevorderde leerders analises te laat doen wat die verskillende sintaktiese vereistes van ekwivalente woordeskatitems in die doel- en die brontale ontbloot wanneer 'n verklarende woordeboek met vertalings gebruik word.

Mit dem Vorführen vielfältiger Spracheinflüsse in volkstümlichen Pflanzennnamen nimmt folgender Beitrag eine wichtige, jedoch ungenügend erforschte Erschei-nung — Sprachschöpfung als Ergebnis der Pflanzenbezeichnungen und Ausdruck volkstümlicher Prägung — in den Blick. Ein Phänomen, das, wie von E. Coşeriu betrachtet wird, nicht genug her-vorgehoben wird (da der einzelne Sprecher Schöpfer der Sprache/Poesie wurde, wann immer er eine Blume nannte). Unserer Meinung nach ist ein botanisches Lexikon einer bestimmten Region, einmal bekannt, nicht nur ein Thesaurus, aber auch ein Dokument der ansässigen Bevölkerung und Orte der Vergangenheit. Die botanische Volksterminologie hat in erster Linie einen praktischen Wert, der die Elemente des Pflanzenreiches innerhalb der gegebenen natürlichen Herrschaft kenn-zeichnet, unterscheidet und kategorisiert. Sie hat aber auch eine hohe theoretische Bedeutung für Linguisten, sowohl betreffend die Etymonen, zu denen sie zurückschicken, als auch die metapho-rischen Bedeutungen, die die Phytonymen meist haben. Der Beitrag fokussiert auf einen ausgewählten Bereich der rumänischen Speziallexikografie und bietet einen Einblick in die jüngste lexikografische Erfassung rumänischer Pflanzennamen. Da jedoch das deutsche Wortgut in den herkömmlichen usuellen Pflanzenbezeichnungen von der rumänischen Fachliteratur eher marginal berücksichtigt und deren Besonderheiten nur vereinzelt erfasst und beschrieben worden sind, greifen die Ausführungen ausschließlich entlehnte und/oder dem Rumänischen angepasste Pflanzenbezeichnungen deutscher Herkunft auf. Andere außersprachliche Entsprechungen, Verwechslungen, irrtümliche Zuordnungen, sonstige Pflanzenarten oder Bildungen mit den Begriffen german/nemţesc (‚deutsch’) oder săsesc (‚sächsisch’) u.a. wurden hier nicht berücksichtigt. In unsere Arbeit soll dieses reiche Inventar an Pflanzennamen am Beispiel des hier vorkommenden deutschen Wortguts vorgestellt und erläutert werden.

German Vocabulary in Romanian Plant Names. A Report of Romanian Lexicographic Practice.

This paper examines an important but insufficiently investigated phenomenon — lexical innovation as a result of plant naming and the expression of national customs and traditions — by showing various linguistic influences in common plant names. E. Coşeriu considers this phenomenon to be given insufficient importance by linguists, given that fact that individual speakers became creators of language/poetry whenever they named a plant. I am of the opinion that a botanical lexicon of a particular region, once known, is not only a thesaurus, but can also be regarded as a document of a resident population or place in the past. First and foremost, botanical folk terminology has a practical value in that it identifies, distinguishes and categorizes members of the plant kingdom within a given natural realm. It, however, also has great theoretical significance for linguists, both with regard to the etymons from which they are derived, and to the metaphorical meanings that the phytonyms usually have. The article focuses on a selected area of Romanian specialized lexicography and offers an insight into the most recent lexicographic recording of Romanian plant names. Since, however, the German vocabulary in the commonly used plant names has been rather marginalized in the Romanian specialized literature, and since its characteristics have only been recorded and described loosely, the explanations are based solely on borrowed and/or adapted Romanian plant names of German origin. Other extraneous correspondences, mix-ups, erroneous assignments, other plant species or formations with the terms German/nemţesc (‘deutsch’) or Transylvanian-Saxon/săsesc (‘sächsisch’) etc., were not considered here. In my paper this rich inventory of plant names will be presented and exemplified using the German vocabulary listed here.

This paper aims to explore the potential usefulness of two techniques that visualise collocational preference for the purpose of synonym discrimination. Given the fact that collocation is one of the most important markers of meaning difference, it is used as the criterion for distin-guishing between near-synonyms. Collocational preferences for a set of near-synonyms (artificial, fake, false, and synthetic) were visualised using two techniques: correspondence analysis plot and collocational network. The collocations were retrieved from BNC corpus by using a distributional method. An advantage of the graphs is that they allow lexicographers to spot similarities and dif-ferences in collocational preference of several words in a single diagram. Such visualisations may be used as an alternative way to a tabular form of data presentation to avoid information overload which arises when lexicographers prepare synonym essays for productively-oriented dictionaries. The visualisations can be used as a starting point for exploring semantic differences between semantically similar words.

Die visualisering van kollokasionele voorkeure by die onder-skeiding van ampersinonieme.

Hierdie artikel beoog om die potensiële bruikbaarheid van twee tegnieke te ondersoek wat kollokasionele voorkeure visualiseer met die oog op sinoniem-onderskeiding. Aangesien kollokasies een van die belangrikste merkers van betekenisverskil is, word dit gebruik as maatstaf om tussen ampersinonieme te onderskei. Kollokasionele voorkeure vir 'n stel van ampersinonieme (artificial, fake, false en synthetic) is gevisualiseer deur twee tegnieke te gebruik: ooreenkomsanalise-stipping en kollokasionele netwerk. Die kollokasies is onttrek uit die BNC korpus deur gebruik te maak van 'n verdelingsmetode. 'n Voordeel van die grafieke is dat hulle leksikograwe in staat stel om ooreenkomste en verskille ten opsigte van kollokasionele voor-keur raak te sien vir verskeie woorde in 'n enkele diagram. Sulke visualiserings kan gebruik word as 'n alternatiewe manier vir 'n tabellariese manier van datavoorstelling wat inligtingsoorlading voorkom wat ontstaan wanneer leksikograwe sinoniemreekse voorberei vir woordeboeke wat op produksie fokus. Die visualiserings kan gebruik word as 'n vertrekpunt om semantiese verskille te ondersoek tussen woorde wat semanties soortgelyk aan mekaar is.

The term intellectualization was famously used in the Prague School to describe a process that a language undergoes in its development and refinement. In our South African context intellectualization entails a carefully planned process of hastening the cultivation and growth of indigenous official African languages so that they effectively function in all higher domains as languages of teaching and learning, research, science and technology. This article critically exam-ines the terminology development process that is being driven at the University of KwaZulu-Natal (henceforth UKZN) as one of the key agents of language intellectualization. The article critically evaluates the UKZN terminology development model that is used to harvest, consult and authenti-cate isiZulu terminology for Administration, Architecture, Anatomy, Computer Science, Environ-mental Science, Law, Physics, Psychology, and Nursing disciplines. Outflow platforms for the ter-minology in this development model are loosely listed as the 'database' and the 'development platform' but there is no clear end-user platform for students and lecturers, who seem to be the main end-user-targets of the whole terminology development initiative. The article will propose an improved model to cater for AnyTime Access, which is convenient for student needs between lec-tures, and improve the harvesting mechanism in the existing model.

Intellektualisering deur terminologieontwikkeling.

Die term intellektualisering is oorspronklik deur die Praagse skool gebruik om 'n proses wat 'n taal tydens sy ontwikkeling en verfyning ondergaan te beskryf. In ons Suid-Afrikaanse konteks behels intellektualisering 'n sorgvuldig beplande proses om die ontwikkeling en groei van plaaslike amptelike Afrikatale te bespoedig sodat hulle effektief op alle hoëvlakterreine funksioneer as tale van onderrig en leer, navorsing, wetenskap en tegnologie. Hierdie artikel doen 'n kritiese ondersoek na die terminologieontwikkelingsproses wat by die Universiteit van KwaZulu-Natal (voortaan UKZN) bestuur word as een van die sleutelfigure van taalintellektualisering. UKZN se terminologieontwikkelingsmodel word gebruik om isiZulu-terminologie binne die dissiplines Administrasie, Argitektuur, Anatomie, Rekenaarwetenskap, Omgewingswetenskap, die Regte, Fisika, Sielkunde en Verpleegkunde te oes, te raadpleeg en te staaf. Die artikel evalueer hierdie model krities. Afvoerplatforms vir die terminologie in hierdie ontwikkelingsmodel word losweg gelys as die 'databasis' en die 'ontwikkelingsplatform', maar daar is geen duidelike eindgebruikerplatform vir studente en dosente nie, wat waarskynlik die belangrikste eindgebruikerteikengroep van die hele terminologieontwikkelingsinisiatief vorm. Die artikel stel 'n verbeterde model voor wat deurlopende toegang sal bied, wat gerieflik vir studente se behoeftes tussen lesings sal wees, en wat die oesmeganisme in die bestaande model sal verbeter. Sleutelwoorde: intellektualisering; terminologieontwikkeling; oes; skaredeelname; konsultasie; verifikasie; stawing; deurlopende toegang

This study examined the teachability of collocations through cultivating EFL learners' collocation dictionary skills. Fifty-nine EFL college students participated in the study, and they received two 75-minute instructions between pre- and post-tests: one on the definition of colloca-tion and its importance, and the other on the skill of looking up collocational information in the Naver Dictionary — an English–Korean online dictionary. During the second instruction, the stu-dents were trained to consult the dictionary for collocation production in the order of node word selection, word sense distinction, collocate type location, and feasible collocate identification. A comparison of collocation production test scores through a paired-samples t-test indicated that teaching collocation dictionary skills substantially improves learners' ability to produce natural collocations regardless of proficiency differences. In addition, the survey data collected at the end of the semester suggested that the participants perceive the instruction as necessary and helpful in gaining collocational competence and that their dictionary consultation behaviors have changed after receiving the instruction. Equipping EFL learners with collocation dictionary skills was also found to help them raise a sense of learner autonomy.

"Sowaar minimum inset, maksimum uitset!" Die onderrig van kollokasies deur woordeboekvaardigheidsontwikkeling ten opsigte van kollokasies.

Hierdie studie het die moontlikheid ondersoek om kollokasies te onderrig deur EVT-leerders se woordeboekvaardighede te ontwikkel ten opsigte van kollokasies. Nege-en-vyftig EVT-kollegestudente het aan die studie deelgeneem. Hulle het twee opleidingsessies van 75 minute elk tussen die aanvanklike en uiteindelike toetse ontvang: een oor die definisie van die kollokasie en sy belangrikheid, en die ander oor die vaardigheid om kollokasionele inligting in die Naver Woordeboek — 'n Engels–Koreaanse aanlyn woordeboek — op te soek. Tydens die tweede opleidingsessie is die studente opgelei om die woordeboek te raadpleeg vir die produksie van kollokasies in die volgorde van noduswoordseleksie, betekenisonderskeiding, die opsoek van kollokasiesoorte, en die identifisering van werkbare kollokasies. 'n Vergelyking van die resultate vir kollokasieproduksie deur 'n t-toets vir gepaarde steekproewe het getoon dat die onderrig van woordeboekvaardighede ten opsigte van kollokasies die leerders se vermoë om natuurlike kollokasies te produseer aansienlik verbeter het ondanks vaardigheidsverskille. Daarbenewens het die ondersoekdata wat aan die einde van die semester ingesamel is, daarop gedui dat die deelnemers die opleiding as noodsaaklik en nuttig beskou het om kollokasionele bevoegdheid te verwerf en dat hulle manier om woordeboeke te raadpleeg ná die opleiding verander het. Daar is bevind dat die toerus van EVT-leerders met woordeboekvaardighede ten opsigte van kollokasies help om 'n gevoel van selfstandigheid by leerders te wek.

This article investigates electronic dictionaries under the framework of Systemic-Functional Multimodal Discourse Analysis (SF-MDA) and argues for improving their exemplifica-tion multimodally. Multimodal devices, if well coordinated, can help optimize e-dictionary exam-ples in informativity, diversity, dynamicity and interactivity. The term multimodal exemplification is tentatively proposed under the umbrella of multimodal lexicography (Lew 2010), and defined as the selection and presentation of examples with multimodal devices for achieving greater effec-tiveness in exemplifying than language does alone, especially in an e-dictionary. Evidence shows that multimodal exemplification can expand the three metafunctional meanings of the e-dictionary discourse: ideational, interpersonal and textual. Ideational meaning can be enriched by not only multimodal examples per se but also cross-modal example – definition ties, and hyperlinks facilitate meaning flow in the semantic network. Interpersonal meaning can be expanded by user participa-tion and design options, including those for page layout (spatial mode) and example genre style (verbal mode). Textual meaning can be reinforced by information value, composition, salience and framing. This article makes a first attempt to explore the intermodal relationship between a defini-tion and the examples under the same sense, and to present a diagram illustrating a typical design of visual space in e-dictionaries. By exploring the special features of multimodal example texts, it may deepen our understanding of the emerging multimodal lexicography and complement multi-modal discourse studies from a lexicographical perspective.

Multimodale toeligting : Betekenisuitbreiding in elektroniese woordeboeke.

In hierdie artikel word elektroniese woordeboeke binne die raamwerk van Sistemies-Funksionele Multimodale Diskoersanalise (SF-MDA) ondersoek en geargumenteer ten gunste van die verbetering van hul multimodale toeligtingshulpmiddels. Indien multimodale hulpmiddels goed gekoördineer word, kan hulle help om die e-woordeboekvoorbeelde te optimaliseer ten opsigte van informatiwiteit, diversiteit, dinamiek en interaktiwiteit. Die term multimodale toeligting word tentatief voorgestel onder die oorkoepelende multimodale leksikografie (Lew 2010), en gedefinieer as die seleksie en aanbieding van voorbeelde met behulp van multimodale hulpmiddels ten einde groter effektiwiteit in toeligting te verkry as wat met slegs taal gedoen kan word, veral in 'n e-woordeboek. Daar is bewyse dat multimodale toeligting die drie metafunksionele betekenisse van die e-woordeboekdiskoers kan uitbrei: begripvormend, interpersoonlik en tekstueel. Begripvormende betekenis kan uitgebrei word nie alleen deur multimodale voorbeelde per se nie, maar ook deur tussenmodale voorbeeld–definisie verbintenisse, en hiperskakels vergemaklik betekenisvloei in die semantiese netwerk. Interpersoonlike betekenis kan uitgebrei word deur gebruikersdeelname en ontwerpopsies, insluitend dié vir bladuitleg (ruimtelike modus) en voorbeeldgenrestyl (verbale modus). Tekstuele betekenis kan versterk word deur inligtingswaarde, samestelling, treffendheid en raming. In hierdie artikel word 'n eerste poging aangewend om die intermodale verhouding tussen 'n definisie en die voorbeelde onder dieselfde betekenis te verken, en om 'n diagram aan te bied wat 'n ontwerp tipies aan die visuele ruimte in e woordeboeke illustreer. Deur die spesiale kenmerke van multimodale voorbeeldtekste te verken, kan ons begrip van die groeiende multimodale leksikografie dalk verbeter word en kan die multimodale diskoersstudies vanuit 'n leksikografiese perspektief dalk aangevul word.

This article reports on an online cultural dictionary for learners of English as an Addi-tional Language (EAL) in Australia. Potential users studying English for academic purposes in an Australian university pre-entry program informed each stage of the dictionary's creation. Consid-eration was given to the need for such a dictionary; terms to be included; information necessary for each entry (including audio and visual material); use of a limited defining vocabulary; example sentences; notes on each term's usage; and evaluation of user feedback once the dictionary had been launched online. Survey data indicate that users particularly value the dictionary's ease of use, example sentences, and specifically Australian content (including pronunciation given in an Australian accent). It is suggested that more entries be added, and that cultural dictionaries be created for other varieties of English, as well as for other languages.

Koalas, kiwi's en kangaroes : die uitdagings in die skep van 'n aanlyn Australiese kulturele woordeboek vir aanleerders van Engels as 'n addisionele taal.

In hierdie artikel word verslag gedoen oor 'n aanlyn kulturele woordeboek vir aanleerders van Engels as 'n Addisionele Taal (EAT) in Australië. Potensiële gebruikers wat Engels vir akademiese doeleindes in 'n Australiese universiteitstoelatingsprogram studeer, het die inligting vir elke fase in die skep van die woordeboek verskaf. Daar is oorweging geskenk aan die behoefte aan so 'n woordeboek; terme wat ingesluit moet word; inligting wat benodig word vir elke inskrywing (insluitend oudio- en visuele materiaal); die gebruik van 'n beperkte definiëringswoordeskat; voorbeeldsinne; notas oor die gebruik van elke term; en die evaluering van gebruikersterugvoer nadat die woordeboek aanlyn verskyn het. Data verkry uit die vraelyste dui daarop dat gebruikers spesifiek waarde heg aan die gebruikersvriendelikheid, voorbeeldsinne, en spesifiek Australiese inhoud (insluitend uitspraak gegee in 'n Australiese aksent). Daar word voorgestel dat meer inskrywings bygevoeg word, en dat kulturele woordeboeke geskep word vir ander variëteite van Engels, sowel as vir ander tale.

This paper interrogates students' use of dictionaries for examination purposes at Rhodes University in South Africa. The practice, which is provided for by the university's language policy, is widely seen as a linguistic intervention particularly aimed at assisting English additional language students, the majority of whom speak African languages, with purely linguistic informa-tion. Such a view is misconceived as it ignores the fact that the practice predates the present insti-tutional language policy which was adopted in 2006. Although it was difficult to establish the real motivation prior to the language policy, this study indicates that both English mother-tongue and English additional language students use the dictionary in examinations for assistance that may be considered to be broadly pedagogic rather than purely linguistic. This then invites academics to reconsider the manner in which they teach and assess, cognisant of the pedagogic value of the dic-tionary which transcends linguistic assistance.

Die woordeboek in eksamens by 'n Suid-Afrikaanse universiteit : 'n taalkundige of 'n opvoedkundige ingryping?

Hierdie artikel ondersoek studente se gebruik van woordeboeke vir eksamendoeleindes by die Rhodes Universiteit in Suid-Afrika. Die praktyk, waarvoor daar voorsiening gemaak word in die universiteit se taalbeleid, word wyd beskou as 'n taalkundige ingryping met suiwer taalkundige inligting wat in die besonder daarop toegespits is om Engels Addisionele Taal-studente te help, waarvan die meerderheid Afrikatale praat. So 'n siening is 'n mistasting, aangesien dit die feit ignoreer dat die praktyk van voor die huidige institusionele taalbeleid, wat in 2006 aanvaar is, dateer. Alhoewel dit moeilik was om die werklike motivering daarvoor vóór die huidige taalbeleid vas te stel, toon hierdie navorsing dat sowel Engels Moedertaal- as Engels Addisionele Taal-studente die woordeboek tydens eksamens gebruik vir hulp wat oor die algemeen beskou kan word as opvoedkundig eerder as suiwer taalkundig. Dit dring akademici om die manier waarop hulle onderrig gee en assessering doen, te heroorweeg, en kennis te neem van die opvoedkundige waarde van die woordeboek, wat taalkundige hulp oortref.

The present article is a plea for mother tongue education dictionary projects in Gabonese lexicography. The latter has been in a fast-developing process for the past twenty years and has experienced quite an important crop of dictionary products in such a short time. However, the production of dictionaries for mother tongue education, especially for Gabonese native lan-guages, has been totally neglected. Only a very limited number of projects, which have ever since remained at the level of studies, do exist. This article provides a conceptual plan for mother tongue education dictionary production in Gabonese native languages. It successively suggests an organi-sation plan and a dictionary conceptualisation plan.

Planification d'un Dictionnaire pour l'Enseignement en Langue Maternelle : Un Cadre Conceptuel pour les Langues Gabonaises?

Le présent article est un plaidoyer pour des projets de dictionnaires en vue de l'enseignement en langue maternelle dans la lexicographie gabonaise. Cette dernière connaît un développement rapide depuis ces vingt dernières années et a vu un nombre assez important de dictionnaires publiés en une période de temps limitée. Cependant, la production des dictionnaires pour l'enseignement en langue mater-nelle, particulièrement en langues locales gabonaises, est totalement négligée. Seul quelques projets restés depuis au stade d'études existent. Cet article propose un cadre conceptuel pour la production des dictionnaires comme outil d'enseignement en langue maternelle pour les langues locales gabo-naises. L'article présente successivement un plan d'organisation et un plan de conceptualisation.

This article introduces a prototype of a writing (and learning) assistant for verbal relative clauses of the African language Sepedi, accessible from within a dictionary or from a word processor. It is an example of how a user support tool for complicated grammatical structures in a scarcely resourced language can be compiled. We describe a dynamic light-weight tool aimed at combining user-knowledge with text production support, i.e., user-involved interactive text production of the complicated verbal relative in Sepedi. In this article, the focus is on access in a dictionary use situation. Although the tool is intended as a writing assistant to support users in text production; it also satisfies text reception and cognitive needs, but its focus is on solving text production issues related with the interaction between lexical items and complex grammatical structures in the African (Bantu) languages and for learning by users and/or training users in this interaction.

Direkte gebruiksleiding in e-woordeboeke vir teksproduksie en teksresepsie - die werkwoordrelatief in Sepedi as gevallestudie.

Hierdie artikel stel 'n prototipe van 'n skryf- en (leer)hulpmiddel bekend vir werkwoordrelatiewe konstruksies in die Afrikataal Sepedi, wat vanuit 'n woordeboek of 'n woordverwerker toeganklik is. Dit dien as voorbeeld van hoe 'n gebruikershulpmiddel vir ingewikkelde grammatikale strukture in 'n hulpbronbeperkte taal saamgestel kan word. Ons beskryf 'n dinamiese liggewig hulpmiddel wat gemik is op die kombinering van gebruikerskennis met teksproduksie-ondersteuning, dit wil sê, gebruikersbetrokkenheid by interaktiewe teksproduksie van die ingewikkelde werkwoordrelatiewe in Sepedi. In hierdie artikel is die fokus op toegang tydens 'n woordeboekgebruiksituasie. Hoewel die werktuig bedoel is as 'n skryfhulpmiddel om gebruikers in die produksie van teks te ondersteun, voldoen dit ook aan teksresepsie- en kognitiewe behoeftes. Die fokus is egter op die oplossing van teksproduksiekwessies wat verband hou met die interaksie tussen leksikale items en komplekse grammatikale strukture in die Afrikatale asook op die aanleer van taal deur gebruikers en/of die opleiding van gebruikers in hierdie interaksie.